Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, işçinin herhangi haklı neden dayanmadan veya geçerli bir sebepten fesih yapılması durumunda kıdem yılı karşılığında 30 günlük brüt ücret hesaplanarak hak kazandığı tazminat türüne denmektedir. Kıdem tazminatında unutulmaması gereken durum olarak geçirilen iş süresi olarak 1 yılı doldurmak zorundandır. Aksi taktirde kıdem tazminatı alınamaz durumda olacaktır.

İhbar Tazminatı Nedir?

İş kanunun 4857 sayılı 17.maddesine göre iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda sözleşmesi bitmeden önce çalışana süre bitmeden uyarı yapılması gerekmektedir. Bilgilendirme yöntemi olarak yazılı bir şekilde çalışanın kıdem bilgisine göre yapılmalıdır. Eğer bu bilgilendirme yapılmazsa ihbar tazminatı ödenmesi gerekir. Bu tür duruma ihbar tazminatı denir.

Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Alınır?

Kıdem tazminatı alınabilmesi için 1 yıl iş yerinde çalışmış olması gerekmektedir. İş sözleşmesine bağlı yer alan maddelerinden biri olması gerekmektedir.

• İşveren tarafından ahlak kuralları dışında aykırılık yapılması durumda,

• İşçinin sağlık durumunun büyük oranda etkilenmesi,

• Kadın işçinin evlenme nedeniyle,

• Askerlik görevine gidilmesi nedeniyle,

• Emeklinin hakkını olması veya sigorta priminin dolması nedeniyle,

İşçinin ölümü nedeniyle olan gerekliler olmasıyla birlikte kıdem tazminatı alınabilecekler. Kıdem tazminatından önemli durum en az  1 yıllık çalışma süresi olması gerekmektedir.

İşten Kendi Rızasıyla Çıkmasıyla Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

Kıdem tazminatı kuralı olarak kendi rızasıyla çıkan biri kıdem tazminatı alamaz. Kıdem tazminatı alabilmek için askerlik görevinin çıkması, işçi sağlığının işe devam edemeyecek bir alanda olması, iş veren tarafından ahlak dışı hareket davranışı olması veya kadın işçinin evlenmesi durumuna kıdem tazminatı çıkmaktadır. Kıdem tazminatı için bu tür neden olduysa işçinin 1 sene çalışma gereksinimi bulunarak kıdem tazminatı çıkması kazanılmıştır.

Kıdem Tazminatı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

İşçi kıdem tazminatı hesaplaması toplam çalıştığı her yıl için 1 aylık brüt maaşı almaktadır. Tam yıl olmadan kıdem tazminatı olduğunda ise arta kalan aylar için hesaplama yapılarak o aylara göre kıdem miktarı çıkarılarak sonuç çıkmaktadır. 

Kıdem tazminatı sırasında işçiye verilmiş olan yemek parası, yol parası, ikramiye veya primlerde brüt tutara eklemesi yapılmaktadır. Kıdem tazminatında sadece damga vergisi kesintisi yapılarak hesaba yatırılması gerekmektedir.

Kıdem Tazminatında Bulunmak Ne Kadar Süre Bulunuyor?

Kıdem tazminatı alacak kişiler 10 yıllık süresi bulunmaktadır. İşçi çıkarıldığı tarihten itibariyle başlayan süreç de 10 yıl içerisinde kıdem tazminatı başvurusunda bulunabilmektedir.

Kıdem ve İhbar Tazminatının Farkları Nelerdir?

Kıdem ve ihbar tazminatı her zaman yan yana kullanılan terimler kullanılsa da ikisi arasında alınma farkları bulunmaktadır.

Kıdem tazminatı sadece işçiye ödenme sağlanırken ihbar tazminatında duruma göre işçiye ve işverene ödenme sağlanabilir.

Her iki tazminat türünde alınan vergi tipleri ve oranları farklı olmaktadır. Kıdem tazminatında sadece damga vergisi alınırken ihbar tazminatında gelir vergisi ve damla vergisi alınmaktadır.

İhbar tazminatında işçi işinden ayrılmadan önce bildirilmesi gereken süre belirlenerek devam etmektedir. Kıdem tazminatı hak kazanılsa bile ihbar tazminatı alınacak durumu olmayabilir. Bu durum verilen ihbar süresi dolduğunda yapılması gerekmektedir. İhbar tazminatı doğmama süreci işveren gerekli yazılı bildirim yapmasına bağlı durumdur.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Aynı Anda Alınılabilir mi?

Kıdem ve ihbar tazminatı aynı anda alınabilir. Bu duruma örnek verilmesi gerekirse işveren tarafından olumsuz davranışları sonucu haber verilmeden işten çıkarılması sağlanırsa hem kıdem tazminatı hem de ihbar tazminatı sağlanması gerekmektedir. 

Çünkü hem haber verilmeden işten çıkarılma ve kıdem tazminatında yer alan sebeplerde olumsuz davranıştan dolayı sebebin yer alması durumu iki tazminat türünün kazanılmasını sağlayacaktır. Ancak kıdem tazminatında  en az bir yıl çalışma süresi bulunarak hareket edilmektedir. Kişinin bir yıllık çalışma süresi yoksa kıdem tazminatı alamayacaktır.

İhbar Tazminatı Hangi Durumlarda Alınır?

İhbar tazminatı alabilmek için çalışan iş alanında belirsiz bir iş sözleşmesi yer alıyorsa ve iş sözleşmesine göre kanunda verilen sürelere göre herhangi uyarı yapılmadan işçinin işten çıkarılması sağlanıyorsa ihbar tazminatı alabilirler. Ayrıca ihbar yapılmasına rağmen verilen ihbar süresi dolmadan çıkarılma işlemi yapılıyorsa ihbar tazminatı alabilirler.

İşveren de işçiden ihbar tazminatı alabilmektedir. Bu durumun olması için kanunda yer alan süre boyunca işten ayrılacağını bildirmeden ve bir anda çıkan işçi işverenine ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.

İhbar Tazminatı Süreleri

İşveren veya işçi işten çıkarılma haberini çalışma süresine göre haber verilmesi gerekmektedir. Yer alan ihbar süreleri;

• 6 aydan az çalışan işçiler için 2 hafta,

• 6 ay ile 1,5 yıl arasında çalışanlar için 4 hafta,

• 1,5 yıl ve 3 yıl arasında çalışanlar için 6 hafta,

• 3 yıldan fazla çalışanlar için 8 hafta ihbar süresi bulunmaktadır. Her iki taraf için de aynı süreler uygulanmaktadır. İhbar yapıldığı günden itibaren süreler hesaplanmaktadır. İhbar süreleri sözleşme yapılarak uzatılabilir ancak kısaltması mümkün değildir.

İhbar Tazminatı Miktarı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı miktarı hesaplanması işçinin çalışma süresine göre belirlenen ihbar sürelerine göre verilen brüt maaş miktarı olarak belirlenmiştir. İşveren veya işçi tarafından ihbar edilmemesi durumunda ihbar süresine göre hareket edilerek tazminat alabilecektir. İhbar tazminatında kesişen vergi paraları olarak gelir vergisi ve damga vergisi olarak kesinti yapmaktadır.

İhbar Tazminatı Hesaplama Örneği

İhbar tazminatı hesaplanmasında işçinin aldığı son aldığı brüt ücret ele alınarak hesaplanmalar sağlanmaktadır. Alınan brüt ücrete göre haftalık olarak hesaplanması sağlanarak işçinin çalıştığı süreye göre ihbar süresine göre çarpma işlemi sağlanmaktadır. Çıkan sonuca göre de gelir vergisi ve damga vergisi de alınmaktadır.

Örnek ihbar süresi hesaplaması

• İşyerinde 5 yıldır çalışan kişi olarak ihbar tazminatı hesaplanması yapılacaksa ilk olarak brüt ücretine bakılmaktadır. 

• Brüt ücreti 5 bin TL olarak ele alınırsa ihbar süresi olarak da 8 hafta olarak belirlenecektir.

• Brüt ücret olarak 5 bin TL alan kişi bir ayı 30 güne bölünerek günlük ücreti çıkartılır.

• İhbar süresi 8 hafta olduğu için gün sayısı 56 olarak çıkmaktadır.

• 5 bin liralık ücreti 30’a bölerek 166 TL günlük ücreti çalışılan gün sayısı göre çarpma işlemi sağlamaktadır.

• Çalışılan gün sayısı 56 ile günlük kazanılan tutar 166 TL olarak çarptığımızda 9.300 TL sonucu yer alacaktır.

• Bu ücret üzerinden damga ve gelir vergisi kesilerek çıkan sonuç 8.900 TL olarak yer alacaktır. 

Bu örneğe göre gidilerek ihbar tazminatı hesabı yapabilirsiniz. İhbar tazminatını sitemiz üzerinden işe giriş çıkış süresi, aylık en son kazandığınız brüt ücret ve ek ödemeleri girerek hesaplamalarınızı kolay yapabilirsiniz.

Kendi İsteğiyle Çıkan İşçi İhbar Tazminatı Alabilir mi?

İşçinin işten ayrılması kendi isteğiyle gerçekleşmiş ise ayrılma nedeni ne olursa olsun ihbar tazminatı alamamaktadır. Bu durum işveren tarafından avantajlı durumda olmaktadır. İşveren işçiden ihbar tazminatı ödemesini alabilmektedir.

Kıdem ve İhbar Hesaplama Aracı

Kıdem ve ihbar tazminatı hesaplama aracını sitemizde hesaplatabilirsiniz. Tazminat hesaplama aracını kullanmak için işe giriş tarihi ve işten ayrılış tarihini girin. Aylık brüt maaşı ve ek ödemeleri girerek hesapla butonuna basın. Sonuçlar hesaplanarak yan tabloda kıdem ve tazminat ücreti ortaya çıkacaktır.