ANASAYFA
HAKKIMIZDA
HİZMETLERİMİZ
İŞ İLANLARI
BLOG
MAAŞ HESAPLAMA
PERSONEL TALEP FORMU
İLETİŞİM
Her şirket veya firmanın uygulaması gereken iş sözleşmelerinde hem işverenin hem işçinin yükümlü olduğu belirli sorumluluklar bulunmaktadır. Bunu İş Kanunu’na bakarak özetlemek istersek;İş Kanunu’nun 8. Maddesinde yer alan iş sözleşmesine göre; “İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmelerdir.”
Bu noktadaişverenin sorumluluklarını ele almak gerekirse karşımıza şu 3 ana başlık çıkmaktadır;
1.Ücret Ödeme Borcu;
2. İşverenin İşçiyi Koruma Borcu;
3. Eşit Davranma Borcu;
Ücret ödeme borcu temel olarak çalışanın sorumluluğu altına giren “iş görme” yani çalışma borcuna karşılık alması gereken ücreti temsil eder. Bu durum İş Kanunu’nun32/1’de yer alan tanımıyla “Bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar.” olarak belirtilmiştir.
Bu süreçte bazen firma veya şirketlerin vergi ve sigorta primini daha az ödemek için verilen gerçek ücreti bordroya yansıtmadıkları görülmektedir ama çalışanın bu bordroya imza atmış olması düzenlenen evrakların doğrulunu ispatlamaz. Çünkü ilgili meslek odası ve kuruluşların ya da sendikaların yapılan işin niteliğine, hizmet süresine, iş tecrübesine, iş yerinin genel yapısına ve benzer pozisyonda olan çalışanların aldıkları maaşlara bakarak gerçek ücreti tespit edebildikleri bilinmektedir.
Diğer yandan, işverenin asgari ücret uygulamasını da çok dikkatli bir şekilde takip etmesi gerekmektedir. Bu ücreti ödemeyen ya da eksik ödeyen firma veya kuruluşlar çalışan tarafından ödenmeyen ücret tutarını talep ve dava hakkı ile İş Kanunu m. 24’den kaynaklanan iş sözleşmesine dayanarak haklı nedenle fesih edebilirler. Tüm bu süreç doğrultusunda da işveren hakkında para cezası durumu ortaya çıkar.
İş Kanunu’nun 39. Maddesi uyarınca, “İş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir.”
Son olarak, işverenin ödemesi gereken ücret yasal olarak ancak yapılan iş karşılığında ödenmektedir. İş Kanunu m.32/1’de bu durum açıklanmıştır. Fakat bu düzenleme için belirli istisnalar bulunmaktadır;
Bu gibi dönemlerde İş Kanununca çalışanın ücret alması gerekmektedir. Bunların dışında çalışanınelinde olmayan sebeplerden ötürü mağdur olduğu durumlarda örneğin; rahatsızlık, hamilelik, askerlik gibi durumlarda ücretin tamamının veya bir kısmının ödeneceğini açıkça öngören hükümler de mevcuttur.
İşverenin işçiyi koruma borcu başlığı altında özellikle iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hususlardaki hükümler zorunluluk olarak ele alınmaktadır. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işverenin her anlamda alması gereken tedbirleri netleştirmiştir. Söz konusu kanunun 2. maddesine göre, söz konusu tedbirler, kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, tüm çalışanları dadâhil olmak üzere, çalışma alanlarına bakılmaksızın uygulanmak zorundadır. Diğer yandan işverenler, bir iş kazası olduğunda bu durumu kazadan sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na da bildirmek zorundadır.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 6. Maddesi uyarınca mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden kaçınılmasına yönelik çalışmaları da içine alan, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren, çalışanları arasından iş güvenliği uzmanlarını, işyeri hekimi gibi gerekli personeli temin edebilir. İşverenin işçiyi koruma borcuna dair olan tüm (m. 4/1) bu kurallar; işverenin, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak, mesleki riskleri önlemek, çalışanlara bu alanda eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınmasını gerektirir. Buna ek olarak, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin oluşan şartlara göre şekillendirilmesi, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığının takip edilmesi konularında sorumluluğu da mevcuttur.
İşverenin gerekli güvenlik önlemlerinialmaması sonucunda çalışanın vefat etmesi, fiziksel hasara uğraması ya da mesleki hastalığa yakalanması durumunda,çalışan hukuki açıdan bu kapsamda maddi ve manevi zararın giderilmesi için işverene dava açma hakkına sahiptir.
İş kazasın sonucunda yaralanan çalışan, manevi tazminat talep edebilmesi için,fiziksel bir zarara uğrayıp, acı çekmesi yeterli olup, çalışanınçalışma gücünde mutlaka bir kaybın olması gerekmemektedir.Maddi ve manevi tazminat dışında, işçinin, iş kazası sonucu ölmesi halinde destekten yoksun kalanlar ölüm nedeniyle uğradıkları zararın tazminini talep hakkına sahiptirler.
İşverenin, tüm çalışanlarına eşit çalışma koşullarını uygulama konusunda yükümlülüğü bulunmaktadır. Anayasadaki eşitlik ilkesi ile İş Kanunu’ndaki eşit davranma ilkesine göre herkes din, dil, renk, mezhep, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç ve benzeri sebepler gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Bundan yola çıkarak işveren çalışanın çalışma niteliği ne olursa olsun, çalışanlar arasında biyolojik veya yapılan işin koşullarına ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, iş sözleşmesinden gerekli şartların uygulanmasına kadar eşit ve adil davranma borcuna aykırı davranamaz.
Bu borca aykırı davranma durumunda, çalışan dört aya kadarki ücreti ve bunun yanında yoksun bırakıldığı haklarını da talep hakkına sahiptir. Diğer yandan işverenin, eşit davranma borcuna aykırı davrandığını ispat etme işlemi çalışana aittir.
Eşir davranma borcunda farklı niteliklere sahip çalışanlar arasında özellikle verilen ücretler yönünden ayrımlar olabilir. Eşit davranma borcunda esas olan eşit niteliklere sahip olan, yapılan işin yapısına odaklı olarak paralellik gösteren çalışanlar arasında söz konusu olabilen bir durumdan bahsedilir. Diğer yandan öğrenim derecesi, kıdem, yaş gibi farklılık gösteren özellikler bu süreçte eşit davranma ilkesini etkileyebilmektedir.